HARMANLI’NIN TARİHİ VE YERLEŞİM ALANI İLE İLGİLİ BİLGİLER 

 

SOYU: Oğuz Boyu (Türkmen)

Aşağıdaki Resmi Büyütmek İçin Tıklayınız

 

Malatya

1135-1175 (40 yıl) Selçuklu Başkenti

1516 - Osmanlıya katılış

18. yy. Maraş Dulkadirogru Beyliği'nden ayrılış, Diyarbakır'a bağlanış.

Cumhuriyet dönemi il oluş.

 

HALKIN GEÇİM KAYNAĞI: Hayvancılık, bağcılık

1. ili: Gaziantep

2. ili: Elazığ

3. ili: Malatya

4. ili: 1957’de Adıyaman

1. ilçesi: Besni

2. ilçesi: Gölbaşı

 

Jandarma teşkilatının gelişi ve nahiye oluşu: 1869

 

İlk nahiye müdürü: Hacı İsmail Ağa

 

Harmanlının Sınırları

Doğusunda: Yemişen Gediği, Türüce deresi, Yuvalak tepesi;

Batısında: Gölbaşı Gölü, Ozan  sırtı, Ali Kayası, Kandil;

Güneyinde: Pempa (Akcabel) sınırı, Koca Boğan Dere, Kütüklü

Kuzeyinde:  Çıraderesi, Çatalçam, Kötel

Kasabamızın sınırları 21 km2 genişliğinde bir alanı kapsamaktadır. Bu alan; dağları, tepeleri, dereleri, akarsuyu ve ormanlık sahayı barındıran bir doğal zenginliğe sahiptir. Bu alanlarda çeşitli Yaban hayvanları (geyik, çeşitli kuşlar, kurtlar, sincap vs.) yaşamaktadır. Kasabamız sınırlarında bulunan ormanlık alan, bölgenin tek ormanlık sahasıdır.

Büyük Perveri çevresinde bulunan 16 köy idari ve sosyal ilişkileri konusunda Büyük Pervri ile ilişkili idi.

Yaşam Şekli: Halkımız 1865 yılına kadar yaylalarda, sulak meralarda, ormanlık sahalarda, yüksek rakımlı yerlerde, havadar ve hayvanlarına uygun yerlerde konar göçer (göçebe) bir hayat yaşamıştır.

1865 yılında Osmanlı, Perveri ahalisini mecburi iskana tabi tutmuştur. Böylece osmanlı vatandaşı olmuşlardır.

Halkımız Büyük Perveri’de ikamet etmiş olsa da uzun yıllar dağlarda, yaylalarda (vergilerini ödeme koşulu ile) göç devam etmiştir.

Henüz 20 yıl öncesine kadar bazı aileler bu hayatı sürdürmekteydi. Bunlar; Pepiller, Hasanoğlar, Talazlar, Bıyıklılar, Gicivikler’dir. Bu insanlar göçebe hayatı en son bırakanlar olmuşlardır ve işlerini kaybetmenin zorluklarını yaşamaktalar

Yerleşim yerimizin adı 1560’lı yıllarda PERVARİ olarak zikredilmiştir. Fakat daha sonraki dönemlerde halk arasında “Pevreli, Pavralı, Perveri... gibi değişik şekillerde de söylenmiştir.

Halkımızın daha sonraları “Büyük Perveri” ve “Küçük Perveri” olarak iki yerleşim birimine bölündükleri anlaşılmaktadır.

Bu iki yerleşim yerinin adı 1960 tarihinde kurucu meclis tarafından “Harmanlı” ve “Kalemkaş” olarak değiştirilmiştir.   

 

HARMANLININ İLK İSMİ OLAN "PERVERİ" ADI NEREDEN GELİYOR?

Özellikle Malatya, Antep, Maraş civarını inceleyen Etrak adlı eski elyazması eserin yazarı Hüseyini Yagubi adlı zat Küçük ve Büyük PERVERİ'ye adını veren PERVARİ'den Şöyle bahseder:

"Bestesha (BESNİ) civarına gelip yerleşen bazı TÜRKMEN oymakları (İzoli, Mehmanlı, Kabalar, Rişvan, Orman Kıran gibi) arkadan gelen göçlerin teshiri ile küçük ovaya doğru yola çıkarlar. Türkmen oymaklarından Atlı, Çakallı ve Beydilli oymakları düşmanlarına karşı birleşirler. Oymak beyliğini ise Beydilli aşiretlerinden Muhammed Pervari yapar.

Bu büyük kafile üç göl dolayına (çevresine) dağılır bunlardan Atlı ve Çakallı birliği bozularak ayrılır. Muhammet pervari ise küçük kardeşi Mahmut Pervari ile Hz. Ali'nin atının izi olduğuna inanılan Ali Kayası civarına yerleşirler. Civardaki eşkiya baskınları bu iki kardeşi yıldırır. İskan etmiş bir kaç oymakla birlikte daha yukarıda bir yerde birleşirler. Ancak büyük kardeş ölür küçüğü ise oymaktan ayrılarak Cenub tarafında iskan eder. Gittiği yer Küçük Perveridir. Büyük ve Küçük Perveri diye iki yerleşim yeri oluşur. Kasaba boylece adını oymak beyi olan Muhammed Pervari'den almıştır."

Kaynak: GÖLBAŞI KİTABI

 

BÜYÜK PERVERİ'YE İLK YERLEŞİM

 Büyük Perveriye ilk kimlerin yerleştiği her zaman hepimizin aklında bir soru işareti olmuştur. www.armanli.net sitesini ziyaret eden ve yapımcılarına telefonla bilgi veren Ülkü IŞIK GÜLER (Yetim Memet ve Cümülük Elif Garı'nın oğlu Safet IŞIK'ın kızı emekli sınıf öğretmeni) babası Safet IŞIK'tan aldığı bilgileri bize şu şekilde aktarmıştır;

Kendisinin ve ailesinin Elbeyli Aşireti mensubu olduğu ve Büyük Perveriye ilk olarak Elbeyli aşiretinin Ulupınarın önüne yerleşmiş olduğunu anlatmıştır. Ulupınar çevresindeki sebze bahçelerinin ve şu an Atatürk büstünün bulunduğu yerde bulunan ve 1968 yılında yaşlılığı nedeniyle mirasçıları tarafından kesilmiş olan ceviz ağacının mülkiyeti Elbeyli Aşireti mensuplarına aittir. Ceviz ağacının bulunduğu yer daha sonra karşılıksız olarak Harmanlı Belediyesine bırakılmıştır.

ELBEYLİ AŞİRETİ'NİN BÜYÜK PERVERİ'YE YERLEŞEN MENSUPLARI KİMLERDİR:

1.Yetim Memet ve Cümülük Garının oğlu Safet IŞIK

2.Yetim Memet ve Cümülük Garının kızı Zeynep TORUN

3.Mehmet ve Elif oğlu Hamza ORHON

4.Emine oğlu Çomuk Duran ATIŞ

5.Ayşe oğlu Memiş Ali ÖZMEN

6. Ayşe kızı Fatma YÜCEL

Yukarıda isimleri verilenler arasında bulunan Safet IŞIK, Osmanlı İparatorluğu döneminde babalarının yemende şehit olması nedeniyle o dönemde Adana'da devlet tarafından okutularak Perverinin ilk öğretmenlerinden birisi olarak mezun olmuş, Hamza ORHON'da aynı şekilde doktor olarak İstanbul Üniversitesinden mezun olmuştur.

Kaynak: Ülkü IŞIK GÜLER (Safet IŞIK'ın kızı)

 

 

 

Yıl: 1910   İcmal   1601     Zükür 587     İnas 474     Hane 200

 

Yıl: 1910    Besni kaymakamı—Ali Sadık Efendi

                  Müftü—Mehmet Faik Efendi

                  Tahrirat Katibi—Bekir Sıtkı Efendi

1560 yılı    Malatya sancağının vergi nüfusu: 31.148

                                                              Köy sayısı:  672

 

1560 YILI OSMANLI  KAYDI

(Bazı kelimeler, kaynağın sözlüğünden tercüme edilmiştir.)

hass-ı cedid der nahiye-i m.

 

650 –karyei pervari, tabi  m hassi .şahi.

neferan (erkek kişi adamlar): 64

hane (ikahamet edilen  hane): 42

çift (adına yazılan arazi): 7

nimçift (yarım): 18

bennak (adına işlettiği toprağı olmayan): 15

mücerret (iş ve kazanç sahibi olacak yaşa gelmiş bekar erkek): 22

hasıl maa rüsumve resm-i  arusane.

Ber vech -imaktu der uhde-i  ümena. İ karye-i m-fi sene:600

Bad hava 300

 

651-karyei –ozan  tabi-i  m-hass-ı sahi.

Neferan (erkek kişi): 46

Hane (ikamet edilen hane): 28

Çift (Adına yazılan arazi): 12

Nimçift (yarım): 8

Bennak (adına işlettiği toprağı olmayan): 8

Mücerred (iş ve kazanç sahibi olacak yaşa gelmiş bekar erkek): 18

Hasılı-ı  kısımı minel hums (beşte bir kısmın hasılı): 4300

Hınta keyl (buğday): 200-       -1000

Şa ir  keyl  (arpa)  200-600

Şira-i  bağat (bağların ürünü): 1648

resmi  çift (bir çift araziden alınan vergi): 448

resm-i nim çift (toprağı olmayan evli alınan): 160

resmm-i  mücerret: 108

resm-i  tapu ve deştbani (devlet arazisinin herhangi bir sebeple ziraatten alıkonmasına karşılık alınan vergi.):40

bad-i hava ve resm.i arusane (havadan gelen gayrı muayen vergi): 230

 

1323 - mezra-i habek der nezd.i karye.i tahtalu, tab.i m. Hass-ı şahi.

Hasıl: 500

1324 - mezrai koz der nezd-i maltopı, tab-i m. Hassı şahi.

Hasıl: 250

1325 - mezraa-i sarı boğsak der nezd-i karye-i incirlu, tab-i  m. Hass-ı şahi.

Hasıl: 250

 

652-karye.i  isa  göli  der nezd.i karye.i  pervari tab-i m hass-ı hazreti şehzade.

Neferan: 11                                     

Hane: 7

Nim çift: 4

Bennak: 3

Mücerred: 4

 

Hasıl ı  kısmı minel humus karye.i

Pervari ahalisi kadimden mezkür karye.

Yerinde ziraat idegeldükleri  yerleri girü

Tasarruşarında olub işbu yazılan reaya

Bor ve atıl ve orman açup ziraat itmek

Üzere kayıd olunmuştur (929)

Hınta keyl (buğday): 100-500

Şair.keyl (darı): 20-60

Dıhn keyl (darı): 20-50

Şira-i bağat (bağların ürünü): 80

Resm-i nim çift: 80

Resm-i bennak: 36

Resm-i mücerret: 48

Resm-i tapu vedeştebani: 20

Bad-i  hava ve resmi arus: 55

 

295-1326  mezra-i kaya pınarı der nezd-i karye-i enzenid tab-i Gölbaşı

hass-ı hazret i şehzade: 800

hasıl  maa  rüsum

mahsul-ı bac-ı gölbaşı  maa

kaldırım hassı hazret-i şehzade, fi sene.   35000

Zikir olunan memerlerden ubur iden tüccardan kadim üz zamandan at ve katır yükünden ikişer akçe ve deve yükünden dört akçe ve merkep yükünden birer akçe ve haririn deve yükünden elli akçe at ve katır yükünden yigirmi beş akçe ve çuka yükünden on akçe ve celeb-i deve geçse beşer akçe ve celeb keşan olub  kesdükleri koyundan ve keçiden her ikisine bir akçe ve kul ve cariye geçse onbeş akçe bac alunu gelmegin olageldügi üzere ikba olundu bundan gayri bahar eyamında yaylağa giden Türkmen taifesinden defter-i atikde her on sürüden bir kuzu ve on sürüden ikişer akçe ve birer baş peynir ve bir yapağı  kayıt olunup ve güz eyamında  kışlağa giderken  her evden ikişer akçe ve her obadan birer koyun ve on evden bir kiçe ki otuzaltı akçe ider kayd olunmuş iken sonra amal  taifesi külli bidat ihdas eyledükleri paye-i serir-i alaya arz olundukda kadimden vire geldükleri alunub sonradan  ihdas  olunanları ref idüb aldırmıyasız deyu  emri  şerif varid olmagın defter-i  atik mucibince kayd olundı bundan ziyade nesne alınmayub hakim ül vakt olanlar men ve defeyliyeler.

 

devamı >>>  

---

Yorumlar - Yorum Yaz

---